راهکارهایی برای بحران کم آبی در منطقه

هرچند همه بر این باوریم حلال همه ی مشکلات خداوند سبحان است و باید خاضعانه دست نیاز بسوی خالق بی نیاز دراز کنیم و با تجدید نظر در اعمال و رفتارمان موانع نزول رحمت را برطرف کنیم و همواره حاجت خود را نزد او ببریم موارد زیر پیشنهاد می گردد:

پیشنهاد می شود برداشت از منابع آب مدیریت شود و همه به صورت عالانه سهمی از این منابع دریافت کنند . یعنی مناطقی که فاقد چاه عمیق هستند هم مجوز بگیرند و متناسب با جمعیت و شرکا میزان برداشت تعیین گردد. و چاههایی که سالهاست فراتر از سهم خود برداشت کرده اند نیز کنترل شده و میزان برداشت آب آنان کم گردد. همانگونه که بر این باوریم با خاموش کردن یک لامپ اضافی لامپی در جایی دیگر که نیازمند است روشن می شود . در اینجا هم می توان با کم کردن میزان برداشت از چاههای کشاورزی دشت ها مجوز برداشت به همان میزان را در کوهپایه صادر کرد

قنات ها که میراث ماندگار پیشینیان است بر اثر کوتاهی مالکین و نهادهای مسئول در شرف تخریب و خشک شدن است. قنات اصلی خانیک یکی از قنات های پرآب منطقه بوده است که دچار کم آبی شدید گردیده است. یکی از گلایه های جدی مالکین قنات ها عدم تخصیص اعتبار برای لایروبی قنات هاست . دهها سال است که در قسمت های انتهایی قنات خانیک لایروبی صورت نگرفته و رسوب بسیاری گرفته است. که عدم نظارت بر هزینه شدن اعتباراتی که قبلا به لایروبی اختصاص می یافته و محدود بودن این اعتبارات از دلایل عدم پیشرفت کار بوده است. مالکین هم با توجه به خشک شدن درختان بادام و گردو و زردالو و ... براثر آفات از جمله سوسک سرشاخه خوار و خراط درآمدی ندارند که بتوانند خودشان کار لایروبی را انجام دهند. لذا از مسئولین محترم جهاد کشاورزی انتظار است در این خصوص تجدید نظر کنند. و اعتبارات مناسب برای لایروبی با نظارت جهاد کشاورزی تخصیص دهند.  اعتباراتی هم که تحت عنوان کول گذاری و بغل بری و ... داده می شود بسیار ناچیز است و با قیمتی که جهاد اعلام می کند کسی حاضر به انجام کار نیست . لذا مسئولین محترم استانی یا در اجرت انجام این گونه کارها تجدید نظر کنند یا اگر نیروی کاری که بتواند با این قیمت ها کارها را انجام دهد به مالکین معرفی نمایند .

اصلاح شیوه های آبیاری

متاسفانه هنوز شیوه کشاورزی ما همان شیوه های چند صد سال پیش است و با وضعیت فعلی منابع آب و در سال جهاد اقتصادی در یک اقدام انقلابی و جهادی باید این شیوه ها اصلاح شود. در این منطقه انتظار از کشاورزان برای اجرای این طرحها نباید زیاد باشد و بهتر است نهادهای مسئول در این خصوص پیشقدم گردند

یکی از روش هایی که شاید مرحمی بر این زخم جانکاه باشد استفاده از فناوری های نو است . حال که امکان انتقال آب از استانهای همجوار وجود ندارد. پی گیری در این خصوص شاید ثمر بخش باشد.

ارادت مردم خانیک به خاندان نبوت

ارادت به خاندان نبوت

عشق و ارادت مردم به پیامبر رحمت صلی الله و علیه و اله و خاندان مطهرش در این دیار سابقه ای طولانی دارد. و به لطف و عنایت الهی گذر ایام نه تنها از این ارادت و محبت نکاسته که افزونتر هم شده است. از دیر باز مردم زحمت کش این روستا به مصداق روایتی از امام صادق علیه السلام(رحم الله شیعتنا خلقوا من فاضل طینتنا وعجنوا بماء ولایتنا یحزنون لحزننا ویفرحون لفرحنا
خدا شیعیان ما را رحمت کند که از زیادی طینت ما آفریده شده اند و با آب ولایت ما عجین گشته اند و در ایام حزن ما محزون و در ایام سرور ما شادمان هستند) و در راستای ماندگار کردن این امر مقدس به وقف قسمتی از مال و دارایی خود به این منظور پرداختند چون تنها دارایی مردم ا ین منطقه آب قنوات و اراضی کشاورزی بوده دهها ساعت آب از قنات های روستا وقف این امور گردیده است که نگاهی به موارد مصرف آن حائز اهمیت است.

مسجد(4مورد)ـ قرآن خوانی(3مورد)ـ حقوق موذن ـ امام جماعت ـ روضه خوانی و تعریه سید الشهدا (10مورد) ـ تعمیرات حسینیه ـ اطعام عزادران ـ عزاداری در اربعین ـتعمیرات ، سوخت و روشنایی حمام (4مورد) ـ مترددین ـ توزیع حنــا در عید غدیر (2مورد) ـ ساخت آب انبار و ...

چند مورد از موقوفات فوق مربوط به دو سال گذشته می باشد که بنوعی احیاء سنت پسندیه وقف در این روستا می باشد. جالب این که مردم در قدیم با دقت و حساسیت خاصی به این موقوفه ها می پرداختند و در حفظ آن کوشا بودند . یکی از بزرگان نقل می کند وقتی با خیش زمینی وقفی را شخم می زدند برای این که مال وقفی وارد مال و زمین آنها نشود حتی خیشی که با آ« زمین را شخم زده بودند آب می کشیدند

محرم در خانیک.

در دهه ی اول محرم هر شب مراسم روضه خوانی و سینه زنی برگزار می گردد. و از روز ششم تا روز عاشورا علاوه بر شب ها در روز نیز مراسم تعزیه برقرار است و ظهر ها از عزاداران پذیرایی می گردد که معمولا از نذورات مردم است و دامداران هرساله گوسفند هایی را برای این ایام نذر می کنند . در روز عاشورا این عزاداری به اوج خود می رسد و از صبح مردم در مرکز روستا و جلو مسجد حضور یافته و عده ای به آماده کردن نخل مشغول می شوند . یکی از سنت های قدیمی در روز عاشورا حرکت دادن نخل است مردم برای آماده کردن نخل طناب و نخ و پارچه و ... آورده و تعدادی از مردان با تجربه به طناب پیچی و مستحکم نمودن نخل و پوشش آن با پارچه اقدام می کنند. چوتن قرار است مسیری طولانی را بر روی دوش جوانان طی کند.

در این روز افراد به یاد امواتشان از عزاداران پذیرایی می کنند یکی با نان یکی با نان و ماست و ....

قبل از نماز ظهر نوحه خوانی و سینه زنی و سخنرانی و نماز جماعت ظهر عاشورا اقامه می شود و مردم در حالی که آقایان نوحه خوانی و سینه زنی در جلو نخل وخواهران نیز در عقب نخل به سوی امام زاده و گلزار شهدا که در قله جنوبی روستا واقع است حرکت می کنند که بلند کردن نخل با مراسم خاص چاووشی همراه است و جوانان قوی یا حسین یا حسین گویان نخل را بحرکت در می آورند.

وقتی به قله و محل بارگاه امام زاده رسیدند یک بار دور ساختمان امازاده طواف کرده و نخل را به جوار مزار شهدا منتقل و در آنجا زمین می گذارند. و همه به طور دسته جمعی بر مزار شهدا حضور یافته و سخنرانی و مرثیه سرایی و فاتحه خوانی برای شهدا انجام می گیرد و هیات سینه زنی به صورت منسجم و همراه با نوحه خوانی و سینه زنی بر مزار اموات جدید که از محرم سال قبل تا این روز به دیار باقی شتافته اند حاضر شده و فاتحه می خوانند و در ادامه همه در داخل بارگاه امام زاده گردهم آمده و ضمن عزاداری به زیارت امامزاده و نماز خواندن می پردازند. این روز روستا بیشترین جمعیت را در طی سال در خود دارد چرا که همه ی

خانیکی ها از اقصی نقاط کشور خود را به موطن خود می رسانند و طبق سنت قدیمی فاتحه خوانی برای اموات و پخش نذورات بر سر مزار آنان وبرای آمرزش اموات صورت می گیرد. پس از پایان فاتحه خوانی هیات عزاداری آماده بازگشت به روستا می شود آوای چاووشی اعضا را به سمت نخل می خواند و نخل به حرکت در آمده و برای باز گشت به روستا مسیر طولانی را طی می کند طبق تصویر زیر مسیر حرکت نخل که حدود 3.5 کیلومتر است از مسیر های ناهموار ومرتفع می گذرد و پس از طی حدود 3430 متر نخل به محل اولیه آن باز گزدانده می شود

. افرادی که ابتدا کار آماده کردن نخل را برعهده داشتند به باز کردن پارچه ها و طناب ها و رد کردن آن به صاحبانش می پردازند . مردم نیز همگی در مسجد تجمع می کنند و یکی از روحانیون محل تک تک افرادی که طی سال گذشته مرحوم شده اند را نام برده و برای هر کدام فاتحه می خوانند . (البته قبلاً رسم بر این بود که هیات در حالی که به سینه زنی و نوحه خوانی مشغول بود به خانه های افرادی که طی سال گذشته در گذشته اند می رفت و ضمن نوحه خوانی به فاتحه خوانی در منازل آنان می پرداختند )

 

تعاونی های سنتی زنان خانیک

این مقاله در ماهنامه تعاون شهریور 1385 چاپ شده است برای دریافت مقاله اینجا کلیک کنید

انعکاس مشکلات و مسائل خانیک در روزنامه خراسان

اهالی، روستای خانیک را نظافت کردند

سربازی: اهالی خانیک در یک حرکت دسته جمعی این روستا را از زباله پاکسازی کردند. به گزارش خبرنگار ما با تشکیل شورای بهداشت در روستای خانیک جمع زیادی از اهالی این روستا به ویژه بانوان پس از حضور در خانه بهداشت خانیک و دریافت دست کش و کیسه زباله محیط روستا را از وجود زباله پاک سازی کردند.رئیس شورای اسلامی روستای خانیک با تجلیل از مسئولان بهداشت محیط شهرستان فردوس، پزشک و اهالی این روستا بر لزوم رعایت بهداشت و اهتمام مردم به زیباسازی محیط روستا تاکید کرد.«حقیقی» از دام داران خواست مسائل بهداشتی را رعایت و کودهای حیوانی را از داخل روستا به خارج منتقل کنند. وی با انتقاد از روند کند اجرای طرح هادی روستای خانیک گفت: با گذشت چند ماه از حفر کانال برای جدول کشی و اجرای این طرح بسیاری از اهالی برای رفت و آمد به منازل خود دچار مشکل هستند و این مشکل چهره روستا را نیز ناخوشایند کرده است.وی خواستار تسریع در اجرای طرح هادی و آسفالت معابر روستای خانیک شد.

اهالی، روستای خانیک را نظافت کردند

سربازی: اهالی خانیک در یک حرکت دسته جمعی این روستا را از زباله پاکسازی کردند. به گزارش خبرنگار ما با تشکیل شورای بهداشت در روستای خانیک جمع زیادی از اهالی این روستا به ویژه بانوان پس از حضور در خانه بهداشت خانیک و دریافت دست کش و کیسه زباله محیط روستا را از وجود زباله پاک سازی کردند.رئیس شورای اسلامی روستای خانیک با تجلیل از مسئولان بهداشت محیط شهرستان فردوس، پزشک و اهالی این روستا بر لزوم رعایت بهداشت و اهتمام مردم به زیباسازی محیط روستا تاکید کرد.«حقیقی» از دام داران خواست مسائل بهداشتی را رعایت و کودهای حیوانی را از داخل روستا به خارج منتقل کنند. وی با انتقاد از روند کند اجرای طرح هادی روستای خانیک گفت: با گذشت چند ماه از حفر کانال برای جدول کشی و اجرای این طرح بسیاری از اهالی برای رفت و آمد به منازل خود دچار مشکل هستند و این مشکل چهره روستا را نیز ناخوشایند کرده است.وی خواستار تسریع در اجرای طرح هادی و آسفالت معابر روستای خانیک شد.

رنج کشاورزان خانیک فردوس از کمبود آب

باکمال: اهالی روستای خانیک فردوس با مشکل کمبود آب کشاورزی مواجه هستند.رئیس شورای اسلامی خانیک با اعلام این مطلب گفت: بر اثر خشکسالی پی درپی، کمبود آب و اقتصادی نبودن کشاورزی در این روستا جوانان مهاجرت را بر ماندن در روستا ترجیح می دهند بنابراین از مسئولان انتظار می رود مشکلات اهالی خانیک را مد نظر قرار دهند. کاهش شدید آب دهی قنات ها «حقیقی» با اشاره به وجود 6 رشته قنات در روستا این قنات ها را شامل امرودکن، بکری بالا، گوده، کلاته حسن بیک، کرکی و آبدریک عنوان و اضافه کرد: همه این قنات ها با کاهش شدید آبدهی مواجه است.وی یکی از مشکلات جدی روستاهای کوهپایه از جمله خانیک را مشکل کم آبی قنات ها دانست و گفت: به بهانه ممنوعه بودن منطقه، مجوز حفر چاه عمیق برای متقاضیان صادر نمی شود.وی تصریح کرد: با این وجود آبی که از این مناطق به سفره های زیرزمینی نفوذ می کند توسط چاه موتورهایی در دشت های پایین دست برداشت می شود در نتیجه این سوال مطرح است سهم مردم و کشاورزان روستا از منابع آب زیرزمینی چیست و چرا در برخی مناطق مردم هم از آب زیرزمینی استفاده می کنند هم مجوز حفر چاه دارند؟ وی تصریح کرد: اگر نگران افت سطح آب های زیرزمینی هستیم که باید باشیم بهای آن را باید همه به صورت عادلانه بپردازند نه این که برخی افراد که در گذشته مجوزهای متعدد دریافت کرده اند از این منابع به وفور استفاده کنند و عده ای اجازه دسترسی نداشته باشند. رئیس شورای اسلامی خانیک بر مدیریت برداشت آب از منابع آب زیرزمینی تاکید کرد و گفت: همه ساکنان دشت و کوهپایه باید به صورتی عادلانه سهم خود را از این منابع برداشت کنند و به مناطقی که فاقد چاه عمیق است مجوز داده شود.وی ادامه داد: بر عملکرد مالکان چاه موتورهایی که سال هاست بیش از مجوز آب برداشت می کنند نیز باید نظارت شود و میزان برداشت آب توسط آنان کاهش یابد.وی گفت: می توان با کم کردن میزان برداشت آب از چاه های کشاورزی دشت ها، مجوز برداشت همان میزان آب را در کوهپایه نیز صادر کرد تا مشکل کشاورزان روستایی در مناطق کوهپایه برطرف شود. تهدید تخریب قنات ها وی به عنوان رئیس شورای بخش فردوس قنات ها را میراث ماندگار پیشینیان دانست و گفت: قنات ها بر اثر کوتاهی مالکان و نهادهای مسئول در شرف تخریب و خشک شدن است.وی با بیان این که قنات اصلی خانیک یکی از قنات های پر آب منطقه بوده که دچار کم آبی شدید شده است،اظهار داشت: یکی از گلایه های جدی مالکان قنات ها تخصیص یافتن اعتبار برای لا ی روبی قنات هاست.به گفته وی، مالکان به دلیل خشک شدن درختان بادام، گردو، زردآلو و... بر اثر آفات از جمله سوسک سرشاخه خوار و کرم خراط درآمدی ندارند که بتوانند کار لای روبی را انجام دهند.وی از مسئولان جهاد کشاورزی خواست برای تخصیص اعتبار لای روبی قنات ها اقدام کنند.




بافت قدیمی خانیک آب ندارد

سربازی- بافت قدیمی روستای خانیک فردوس آب ندارد. رئیس شورای اسلامی روستای خانیک با اعلام این مطلب به «خراسان جنوبی» گفت: خانیک یکی از روستاهای کهن منطقه است و بعد از انقلاب اسلامی کار نوسازی روستا در فاصله 2 کیلومتری آن آغاز شد و به تدریج اهالی به مکان جدید مهاجرت کردند. «حقیقی» افزود: با توجه به قرار داشتن قنات و دامداری روستاییان در بخش قدیمی این روستا، اهالی به بافت قدیم رفت و آمد دارند و از ساختمان های آن برای نگهداری دام استفاده می کنند. به گفته وی، در روستای جدید امکان نگهداری دام کم است و از طرفی دیگر مسجد، حسینیه، خانه بهداشت، مدرسه و غسالخانه هم در بخش قدیمی روستا قرار دارد به طوری که برخی از مراسم های مذهبی در مسجد روستای قدیم برگزار می شود. وی تاکید کرد: اهالی روستا از کوتاهی مسئولان برای تامین آب گلایه دارند و خواستار رسیدگی فوری برای رفع مشکل و کمک به بهبود اشتغال در روستا هستند. به گفته وی، با این که سیاست دولت بر ماندگاری روستاییان است اما ادامه این وضعیت موجب مهاجرت و خالی شدن روستا از سکنه خواهد شد.
خانیک، پویا و استوار هم چون گذشته

سربازی- در فاصله سی کیلومتری شمال شرقی شهرستان فردوس و دو کیلومتری از جاده ترانزیتی فردوس بجستان، روستایی قرار دارد که به لحاظ قدمت و ابنیه تاریخی و موقعیت کوهستانی یکی از روستاهای بنام، قدیمی و معروف شهرستان فردوس است. خانیک با 500 نفر جمعیت به دلیل واقع شدن در منطقه کوهپایه ای از نقاط ییلاقی فردوس به شمار می رود و به همین دلیل در تابستان جمعیت آن از مرز 600 نفر هم می گذرد. این روستا شش شهید تقدیم نظام مقدس جمهوری اسلامی کرده و تمام جمعیت زیر 50 سال روستا باسواد و بیشترین جمعیت دانش آموزی را بین روستاهای دهستان دارد. رئیس شورای اسلامی خانیک با بیان این مطلب گفت: شغل اصلی مردم کشاورزی و دامپروری و محصولات اصلی کشاورزان زعفران، گندم، جو، گردو، بادام، زردآلو و فرآورده های لبنی است. «حقیقی» خاطر نشان کرد: تعداد زیادی از بانوان به شغل قالیبافی مشغولند و از این طریق علاوه بر زنده نگه داشتن صنایع دستی و سنت گذشتگان به امرار معاش خانواده ها نیز کمک می کنند. وی در ادامه با اشاره به قدمت تاریخی روستا به نقل از فرهنگ دهخدا افزود: «خانیک شاه» دهی است در ده هزار گزی خاورشوسه عمومی بجستان به فردوس. این دهکده آب و هوایش گرم و سکنه اش 425 نفر است. آب آن جا از قنات و محصولاتش غلات، پنبه و شغل اهالی زراعت و راه آن مالروست. در فرهنگ دهخدا به گفته حقیقی علت نامگذاری آن زمان روستا به «خانیک شاه» وجود امام زاده ای در قله جنوب روستا معروف به سلطان کریم شاه بوده و این امام زاده در دفتر بقاع متبرکه اداره اوقاف خراسان به شماره 47- الف آورده شده است. وی بافت سنتی روستا که قدمت زیادی دارد و در دامنه کوه به صورت پلکانی چشم اندازی زیبا برای هر بیننده ای به وجود می آورد را از جاذبه های گردشگری روستا دانست و گفت: این منظره از امام زاده که در قله مشرف به روستا قرار دارد بسیار زیباست. وی یکی دیگر از آثار تاریخی خانیک را آسیاب آبی روستا برشمرد که در وسط روستا و به اصطلاح محلی پای تراز قرار دارد. وی اضافه کرد: به گفته افراد مسن، این آسیاب از قدیمی ترین آسیاب های آبی منطقه بوده به گونه ای که دیگر آسیاب های همجوار از جمله روستای برون از این آسیاب الگوبرداری شده است. وی در ادامه معرفی ابنیه تاریخی و جاذبه های گردشگری روستا وجود حداقل شش قنات دایمی در روستاها و مزارع اطراف روستا به نام های خانیک، بکری بالا، گوده، کلاته حسن بیک، آبدریک، اموردکن و «کرکی» را یکی از شاهکارهای مردم ایران و به خصوص جنوب خراسان برشمرد. به گفته وی هر کدام از این قنات ها محل مناسبی برای تفریح و استراحت مردم و مسافران در تابستان است. وی با بیان این که حد فاصل قنات اصلی روستا و امرودکن 5 کیلومتر است، گفت: این مسیر زیر کشت درختان بادام است و ادامه این دره طویل که منتهی به دره سرسبزی است از مکان های دیدنی بالا دست سد خاکی خانیک می باشد. حقیقی زیرساخت های روستا را عالی دانست و این زیرساخت ها را شامل آب لوله کشی، برق، تلفن ثابت، پست بانک و دفتر ICT روستایی بیان کرد. وی در ادامه به مشکلات و نیازهای این روستای تاریخی اشاره کرد و افزود: با توجه به نوسازی روستا بعد از انقلاب و مهاجرت تدریجی اهالی از روستای قدیم به مکان جدید (پروژه ساختمانی شهید رجایی) فقدان امکانات عمومی و خدماتی از مهم ترین مشکلات روستاست. رئیس شورای اسلامی خانیک دسترسی نداشتن به آب کشاورزی مطمئن و چاه عمیق، ثبات نداشتن درآمد اهالی بر اثر سرمازدگی، خشکسالی و سیل اخیر که باعث خسارات زیادی به محصولات، قنات ها و مزارع شد، آنتن ندادن تلفن همراه، اجرا نشدن طرح هادی روستا، نبود راه ارتباطی مناسب بین مزارع و قنات ها، روشنایی نداشتن مسیر امام زاده تا گلزار شهدا و نبود امکانات اولیه در این محل و مشکل جایگاه توزیع فرآورده های نفتی را ازکمبودها و مشکلات اهالی خانیک برشمرد که همت و عنایت دولتمردان را می طلبد. وی احداث جاده آسفالته حد فاصل جاده فردوس- بجستان و روستا و ادامه عملیات زیرسازی تا امام زاده، مرمت بخش هایی از قنات ها، آغاز عملیات ساخت مسجد در مجتمع فرهنگی پیامبر اعظم (ص) که نیمه تمام است نهال کاری فضای سبز این مجتمع، پیشرفت 40 درصدی خانه عالم روستا، آغاز عملیات خانه بهداشت را از مهم ترین اقدامات انجام شده یا در دست اقدام در این روستای تاریخی عنوان کرد. وی اظهار امیدواری کرد: با همت مردم روستا و خیران، مسافران و عنایت ویژه دولت خدمت گزار شاهد شکوفایی و پیشرفت همه جانبه در این منطقه باشیم. «حقیقی» در پایان با معرفی سایت خانیک به نشانی HTTP://KHANIK.IR از مردم خواست برای آشنایی کامل با آداب، رسوم و فرهنگ و فعالیت های دولت در این روستا به این سایت مراجعه کنند.




شورای اسلامی خانیک نمونه شد

شورای اسلامی روستای خانیک شهرستان فردوس به عنوان شورای اسلامی نمونه معرفی شد.بخشدار مرکزی فردوس به خبرنگار ما گفت: در همایش استانی شوراهای اسلامی شهر و روستا که در مرکز استان برگزار شد شورای اسلامی روستایی خانیک به دلیل فعالیت های چشمگیر عمرانی، فرهنگی و پی گیری های خستگی ناپذیر در رفع مشکلات روستا به عنوان یکی از شوراهای نمونه انتخاب و از خدمات این شورا تجلیل شد.سید حسن بزم آرا افزود: در این همایش استاندار به تشریح خدمات و توجه خاص دولت به روستاهای محروم پرداخت و گفت: دولت همیشه به اقشار کم درآمد و آسیب پذیر توجه دارد.حجت الاسلام والمسلمین «رئیسی»، معاون قوه قضاییه نیز در خصوص اهمیت شوراها و تعامل بین شوراها و مسئولان اجرایی مطالبی بیان کرد.
رئیس شورا: ایجاد اشتغال از طریق بنگاه های زودبازده در خانیک ضروری است

باکمال- ایجاد اشتغال از طریق بنگاه های کوچک اقتصادی زودبازده در روستای خانیک شهرستان فردوس با توجه به از بین رفتن درختان گردو و بادام و کاهش درآمد اهالی، ضروری است. رئیس شورای اسلامی روستای خانیک گفت: نام قبلی این روستا خانیک شاه بوده که با آب و هوایی مطلوب در مناطق کوهپایه بخش مرکزی شهرستان فردوس واقع شده است. ابراهیم حقیقی شغل اصلی اهالی روستا را کشاورزی و دام داری عنوان کرد و افزود: در سال های اخیر بر اثر خشکسالی، دبی آب قنات های شش گانه روستا به شدت افت کرده و کشاورزی و دام داری از رونق افتاده است. وی اضافه کرد: هر چند مردم روستا این مشاغل را هنوز رها نکرده و هم چنان به کار و تلاش ادامه می دهند اما واقعیت این است که آنان از حداقل درآمد هم برخوردار نیستند، جوانان روستا هم اشتغال به کارهای کشاورزی و دام داری با درآمد بسیار کم را نمی پسندند بنابراین مهاجرت را بر ماندن ترجیح می دهند. وی از کمک مسئولان در خصوص آسفالت مسیر 2 کیلومتری ابتدای جاده تا روستا، مرمت قنات اصلی و قنات بکری علیا و اجرای 500 متر کانال انتقال آب تقدیر کرد. وی خاطر نشان کرد: جابه جایی اهالی از روستای قدیم با بافتی فرسوده به شهرک مشکلاتی را برای اهالی به وجود آورده است به طوری که این مهاجرت، اهالی روستای خانیک را از داشتن مسجد، حسینیه و خانه بهداشت محروم کرده و مردم مراسم مذهبی و عبادی خود را در دبستان روستا برگزار می کنند.وی افزود: چند پروژه نیمه تمام در روستا وجود دارد که با وجود مشارکت فعال مردم در اجرای این طرح ها هم چنان نیمه تمام مانده است.مجتمع فرهنگی پیامبر اعظم (ص) شامل مسجد، حسینیه، خانه عالم، کتابخانه، پایگاه بسیج، امام زاده سلطان کریم شاه و استادیوم ورزشی و جایگاه توزیع نفت از آن جمله است. وی آسفالت و جدول کشی معابر، برقراری پوشش مناسب تلفن همراه، تامین روشنایی بارگاه امام زاده سلطان کریم شاه و تاسیس خانه بهداشت در شهرک را از جمله نیازهای اهالی خانیک برشمرد. وی ادامه داد: آن چه که بیش از همه اهالی و به خصوص افراد مسن را رنج می دهد طرح پزشک خانواده و سیستم ارجاع است و روستاییان با دفترچه بیمه نمی توانند از خدمات مراکز درمانی آزادانه استفاده کنند. وی بر ضرورت احداث یک مجتمع دام داری در کنار شهرک جدید تاکید کرد و گفت: برای رونق بخشیدن به کشاورزی باید ضمن ترویج و اجرای شیوه های نوین آبیاری در روستا قنات های شش گانه هم بازسازی و مرمت شود. وی بر توجه به قابلیت های گردشگری روستا از سوی مسئولان امر تاکید کرد و افزود: روستای خانیک با توجه به قرار گرفتن در حاشیه جاده ترانزیتی و برخورداری از هوایی پاک و مطبوع و فضایی سبز در تابستان تفرج گاهی مناسب برای مسافران و زائران امام رضا (ع) که از استان های جنوبی عازم مشهد و استان های شمالی می شوند خواهد بود و این موضوع توجه متولیان میراث فرهنگی، صنایع صنعتی و گردشگری استان و شهرستان را می طلبد.

رئیس شورای اسلامی روستا:سهم دولتی طرح زکات خانیک پرداخت نشد

سربازی: رئیس شورای اسلامی روستای خانیک شهرستان فردوس از پرداخت نشدن کامل سهم دولتی طرح زکات در این روستا انتقاد کرد.«حقیقی» با بیان این مطلب به خبرنگار ما گفت: از سال 87 برای احداث مجتمع فرهنگی پیامبر اعظم(ص) روستای خانیک مبالغی از محل زکات جمع آوری شده است و به منظور استفاده از تسهیلات طرح زکات به حساب مربوطه واریز و به ستاد شهرستان فردوس اعلام شد.وی افزود: باید معادل زکات جمع آوری شده، توسط دولت کمک واریز و در همان منطقه هزینه شود ولی تاکنون کمتر از نصف این مبلغ پرداخت شده است.وی با بیان این که مکاتبه و پی گیری های انجام شده بی ثمر بوده است، اضافه کرد: با توجه به این که روستای خانیک حسینیه، کتابخانه و مکان های عمومی و فرهنگی ندارد تاخیر در پرداخت این اعتبار که باید سال گذشته انجام می شد، مشکلاتی به وجود می آورد.وی تاکید کرد: لازم است مسئولان ستاد زکات به تعهدات خود عمل کنند تا زمینه همکاری مردم در پرداخت زکات در سال های آینده فراهم و مشکل روستاها نیز حل شود.

افتتاح مسجد خانیک

......و در پایان مسجد روستای خانیک با حضور مسئولان افتتاح شد.رئیس شورای اسلامی روستای خانیک در این مراسم گفت: این مسجد در زمینی به مساحت 700 و زیربنای 300 متر مربع با 900 میلیون ریال اعتبار احداث شده است که بیش از 70 درصد آن از محل خودیاری اهالی بود. «حقیقی» با اشاره به محقق نشدن قول استاندار قبلی برای اختصاص 100 میلیون ریال به مسجد روستا اظهار امیدواری کرد: این اعتبار هر چه سریع تر اختصاص یابد. در این مراسم حجت الاسلام «حسنی»، نماینده ستاد اقامه نماز کشور درباره اهمیت حضور روحانی در مساجد روستایی و بیان احکام و معارف دینی مطالبی بیان کرد و گفت: اگر مردم این روستا با130 خانوار جمعیت 6 شهید تقدیم انقلاب کرده اند نشانه ولایت مداری و دینداری است. وی قول داد: 60 میلیون ریال برای تامین فرش مسجد روستای خانیک از طریق ستاد اقامه نماز کشور اختصاص یابد. 

سرمای شدید محصولات باغی فردوس را از بین برد

باکمال: سرمای شدید سه شنبه شب که در روستاهای کوهپایه فردوس به 3 درجه زیر صفر رسید تمام محصولات باغی اعم از بادام، زردآلو، گردو، انگور و دیگر محصولات را دچار یخ زدگی کرد.برخی از باغ داران با مراجعه به جهاد کشاورزی فردوس با در دست داشتن میوه هایی که مغزهای آن سیاه شده بود امیدشان برای کسب درآمد را واهی دانستند.رئیس شورای اسلامی روستای خانیک در فاکسی به جهاد کشاورزی اعلام کرد آن چه از میوه های سر درختی که از تگرگ در امان مانده بود بر اثر سرمازدگی چند شب پیش به کلی دچار یخ زدگی شده و از بین رفته است.حقیقی خواستار برآورد میزان خسارت از سوی کارشناسان جهاد کشاورزی شد.محمد حسین فرخی یکی دیگر از کشاورزان و باغ داران فردوس به خبرنگار ما گفت: حدود نیم هکتار باغ زردآلو و بادام داشته ام که بر اثر سرمای شدید شب گذشته مغز آن ها سیاه و سرمازده شده است.موسوی و آداب از دیگر باغ داران روستاهای بیدسکان و مهوید نیز سرمازدگی کامل محصولات خود را اعلام کردند.مهدی اشراقی یکی از باغ داران باغستان علیا هم به خبرنگار ما گفت: پس از این که از طریق روزنامه، رادیو و جهاد کشاورزی، موضوع سرد شدن هوا و یخ بندان را متوجه شدم تدابیر لازم را برای حفاظت اتخاذ کردم ولی با وجود آتش روشن کردن در باغ باز هم پس از اعلام نظر کارشناسان متوجه شدم که محصولات باغم از بین رفته است.مدیر جهاد کشاورزی فردوس نیز در گفت و گویی با خبرنگار ما افزود: پس از اعلام گزارش یخ زدگی در روستاها کارشناسانی به روستاهای مختلف اعزام شدند تا میزان سرمازدگی را مشخص کنند.غلامی افزود: گزارش کارشناسان پس از بازگشت حاکی از وارد شدن خسارت بیش از 93 درصدی به محصولات باغی از جمله زردآلو، بادام، آلو، گردو و غیره بود.وی ادامه داد: این در حالی است که به کشاورزان اطلاع رسانی شده بود و باغ داران از سرما و یخ بندان اطلاع داشتند ولی به دلیل خرده مالکی و پراکندگی باغ هایشان قادر به مقابله با سرما نبودند. وی افزود: وارد آمدن این خسارات در حالی است که باغات انار باغ داران شهرستان فردوس زمستان 1386 هم به کلی سرما زده و کف بر شد و به این دلیل تا 4 سال آینده از باغ های انار درآمدی حاصل نخواهد شد.وی گفت: با این وجود ضروری است دولت بخشی از خسارات وارده به باغ داران شهرستان را جبران کند تا روحیه امید در باغ داران به یاس مبدل نشود.

؛رئیس  شورای‮ ‬خانیک  فردوس‮: ‬‭ ‬آهنگ  مهاجرت شدت  گرفت،‮ ‬ما را  دریابید

؛فردوس؛‭ ‬باکمال‮-‬‭ ‬روستای‭ ‬خانیک‭ ‬با‭ ‬‮٠٣٤‬‭ ‬نفر‭ ‬جمعیت‭ ‬در‭ ‬منطقه ای‭ ‬بکر‭ ‬و‭ ‬گردشگری‭ ‬در‭ ‬شمال‭ ‬شرقی‭ ‬فردوس‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬حاشیه‭ ‬جاده‭ ‬ترانزیتی‭ ‬استان های‭ ‬جنوبی‭ ‬کشور‭ ‬قرار‭ ‬دارد.اهالی‭ ‬این‭ ‬روستا‭ ‬در‭ ‬دوران‭ ‬‮٨‬‭ ‬سال‭ ‬دفاع‭ ‬مقدس‭ ‬‮٦‬‭ ‬شهید‭ ‬و‭ ‬ده ها‭ ‬جانباز‭ ‬تقدیم‭ ‬انقلاب‭ ‬اسلامی‭ ‬کرده اند.سخنان‭ ‬رئیس‭ ‬شورای‭ ‬اسلامی‭ ‬روستا‭ ‬از‭ ‬عمق‭ ‬محرومیت‭ ‬و‭ ‬مشکلات‭ ‬اقتصادی‭ ‬این‭ ‬روستا‭ ‬حکایت‭ ‬می‮ ‬کند‮.«‬‭ ‬ابراهیم‭ ‬حقیقی‮»‬‭ ‬به‭ ‬خراسان‭ ‬گفت‮:‬‭ ‬خشکسالی‮ ‬های‭ ‬پی‭ ‬در‭ ‬پی،کاهش‭ ‬منابع‭ ‬آب‭ ‬قنا ت های‭ ‬روستا،گرانی،‭ ‬بیکاری‭ ‬جوانان‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬نهایت‭ ‬کاهش‭ ‬درآمد‭ ‬از‭ ‬عواملی‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬روح‭ ‬و‭ ‬جسم‭ ‬اهالی‭ ‬را‭ ‬آزار‭ ‬می‮ ‬دهد‭ ‬و‭ ‬همچنان‭ ‬عامل‭ ‬مهاجرت‭ ‬است‮.‬ وی‭ ‬افزود‮:‬‭ ‬اکثر‭ ‬اهالی‭ ‬در‭ ‬شهرک‭ ‬روستا‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬یک‭ ‬کیلومتری‭ ‬روستای‭ ‬قدیم‭ ‬واقع‭ ‬شده‭ ‬است‭ ‬زندگی‭ ‬می‮ ‬کنند‭ ‬و‭ ‬از‭ ‬بسیاری‭ ‬امکانات‭ ‬همانند‭ ‬مسجد،‭ ‬حسینیه‭ ‬و‭ ‬خانه‭ ‬بهداشت‭ ‬محرومند.وی‭ ‬اضافه‭ ‬کرد‮:‬‭ ‬هرچند‭ ‬با‭ ‬همت‭ ‬اهالی‭ ‬کار‭ ‬احداث‭ ‬مسجد‭ ‬آغاز‭ ‬شده‭ ‬ولی‭ ‬به‭ ‬دلیل‭ ‬قیمت‭ ‬بالای‭ ‬مصالح‭ ‬ساختمانی‭ ‬و‭ ‬کاهش‭ ‬درآمد‭ ‬مردم‭ ‬که‭ ‬نهمین‭ ‬سال‭ ‬خشکسالی‭ ‬را‭ ‬پشت‭ ‬سر‭ ‬می‮ ‬گذارند،‭ ‬ساخت‭ ‬مسجد‭ ‬به‭ ‬تنهایی‭ ‬از‭ ‬توان‭ ‬اهالی‭ ‬خارج‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬می‮ ‬طلبد‭ ‬که‭ ‬از‭ ‬سوی‭ ‬مراجع‭ ‬مربوط‭ ‬مساعدت‭ ‬شود‮.‬ وی‭ ‬ادامه‭ ‬داد‮:‬‭ ‬مکاتبات‭ ‬زیادی‭ ‬با‭ ‬ادارات‭ ‬ذی‮ ‬ربط‭ ‬در‭ ‬فردوس‭ ‬و‭ ‬مرکز‭ ‬استان‭ ‬خراسان‭ ‬رضوی‭ ‬و‭ ‬بعد‭ ‬از‭ ‬الحاق،‭ ‬با‭ ‬ادارات‭ ‬کل‭ ‬خراسان‭ ‬جنوبی‭ ‬صورت‭ ‬گرفته‭ ‬اما‭ ‬تا‭ ‬این‭ ‬لحظه‭ ‬جواب‭ ‬مثبتی‭ ‬دریافت‭ ‬نکرده ایم‭ ‬و‭ ‬کمکی‭ ‬هم‭ ‬نشده‭ ‬است.وی‭ ‬ادامه‭ ‬داد‮:‬‭ ‬در‭ ‬قله‭ ‬جنوبی‭ ‬روستا‭ ‬مقبره‭ ‬امامزاده ای‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬از‭ ‬قدیم‭ ‬با‭ ‬نام‭ ‬‮«‬سلطان‭ ‬کریم‭ ‬شاه‮»‬‭ ‬معروف‭ ‬و‭ ‬مورد‭ ‬توجه‭ ‬اهالی‭ ‬و‭ ‬حتی‭ ‬مردم‭ ‬روستاهای‭ ‬همجوار‭ ‬بوده‭ ‬است‭ ‬اما‭ ‬تا‭ ‬کنون‭ ‬مورد‭ ‬کم‭ ‬لطفی‭ ‬مسئولان‭ ‬قرارگرفته‭ ‬است.وی‭ ‬به‭ ‬بازسازی‭ ‬بارگاه‭ ‬این‭ ‬امامزاده‭ ‬با‭ ‬کمک‭ ‬زائران‭ ‬اشاره‭ ‬کرد‭ ‬و‭ ‬گفت‮:‬‭ ‬متاسفانه‭ ‬به‭ ‬دلیل‭ ‬نداشتن‭ ‬تمکن‭ ‬مالی‭ ‬و‭ ‬با‭ ‬وجود‭ ‬تعمیق‭ ‬باورهای‭ ‬اعتقادی‭ ‬و‭ ‬ارادت‭ ‬کامل‭ ‬به‭ ‬ساحت‭ ‬مقدس‭ ‬اهل‭ ‬بیت‭ ‬‮(‬ع‮)‬‭ ‬و‭ ‬فرزندان‭ ‬بزرگوار‭ ‬آنان‭ ‬همچنان‭ ‬عملیات‭ ‬بازسازی‭ ‬این‭ ‬بارگاه‭ ‬نیمه‭ ‬تمام‭ ‬رها‭ ‬شده‭ ‬است‮.‬ وی‭ ‬با‭ ‬اشاره‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬که‭ ‬مزار‭ ‬شهدای‭ ‬روستای‭ ‬خانیک‭ ‬نیز‭ ‬در‭ ‬نزدیکی‭ ‬مقبره‭ ‬این‭ ‬امامزاده‭ ‬واقع‭ ‬شده‭ ‬خاطرنشان‭ ‬کرد‮:‬‭ ‬هر‭ ‬هفته‭ ‬شب های‭ ‬جمعه‭ ‬این‭ ‬مکان‭ ‬محل‭ ‬تجمع‭ ‬مردم‭ ‬است‭ ‬ولی‭ ‬متاسفانه‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬مکان‭ ‬راه‭ ‬مناسب‭ ‬و‭ ‬سرویس‭ ‬بهداشتی‭ ‬وجود‭ ‬ندارد.به‭ ‬گفته‭ ‬وی‭ ‬‮٦‬‭ ‬رشته‭ ‬قنات‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬روستا‭ ‬وجود‭ ‬داشته‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬آب‭ ‬مورد‭ ‬نیاز‭ ‬کشاورزی‭ ‬و‭ ‬شرب‭ ‬دام های‭ ‬اهالی‭ ‬را‭ ‬تامین‭ ‬می‮ ‬کرده‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬علت‭ ‬خشکسالی‮ ‬های‭ ‬پی‭ ‬در‭ ‬پی،‭ ‬میزان‭ ‬آبدهی‭ ‬آنها‭ ‬به‭ ‬حداقل‭ ‬ممکن‭ ‬کاهش‭ ‬یافته‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬آستانه‭ ‬خشکیدن‭ ‬کامل‭ ‬است.وی‭ ‬تصریح‭ ‬کرد‮:‬‭ ‬باید‭ ‬با‭ ‬اقدام هایی‭ ‬از‭ ‬جمله‭ ‬اجرای‭ ‬عملیات‭ ‬آبخیزداری‭ ‬در‭ ‬بالا‭ ‬دست،‭ ‬برای‭ ‬افزایش‭ ‬دبی‭ ‬آب‭ ‬و‭ ‬مرمت‭ ‬و‭ ‬لایروبی‭ ‬قنات های‭ ‬مذکور‭ ‬از‭ ‬خشکیدن‭ ‬آن‭ ‬جلوگیری‭ ‬به‭ ‬عمل‭ ‬آید‮.«‬حقیقی‮»‬‭ ‬پوشش‭ ‬تلفن‭ ‬همراه،‭ ‬ضرورت‭ ‬اجرای‭ ‬طرح‭ ‬بهسازی‭ ‬در‭ ‬روستای‭ ‬قدیم‭ ‬و‭ ‬آسفالت‭ ‬معابر‭ ‬شهرک‭ ‬و‭ ‬جاده‭ ‬اصلی‭ ‬تا‭ ‬مزار‭ ‬شهدا‭ ‬و‭ ‬امامزاده،‭ ‬حفر‭ ‬یک‭ ‬حلقه‭ ‬چاه‭ ‬عمیق‭ ‬برای‭ ‬کشاورزی‭ ‬و‭ ‬اشتغال‭ ‬جوانان‭ ‬و‭ ‬همچنین‭ ‬تجهیز‭ ‬دهیاری‭ ‬به‭ ‬ماشین‭ ‬حمل‭ ‬زباله،‭ ‬تراکتور‭ ‬و‭ ‬بیل‭ ‬مکانیکی‭ ‬را‭ ‬خواستار‭ ‬شد.وی‭ ‬به‭ ‬ناکارآمدی‭ ‬دفترچه های‭ ‬بیمه‭ ‬روستایی‭ ‬اشاره‭ ‬کرد‭ ‬و‭ ‬اظهار‭ ‬داشت‮:‬‭ ‬فرم های‭ ‬ارجاع،‭ ‬مشکلاتی‭ ‬را‭ ‬برای‭ ‬روستاییان‭ ‬به‭ ‬وجود‭ ‬آورده‭ ‬و‭ ‬بر‭ ‬درد‭ ‬و‭ ‬رنج‭ ‬بیماران‭ ‬افزوده‭ ‬است‭ ‬چون‭ ‬هر‮ ‬یک‭ ‬از‭ ‬اهالی‭ ‬در‭ ‬هر‭ ‬کجای‭ ‬شهرستان‭ ‬که‭ ‬مریض‭ ‬شوند‭ ‬باید‭ ‬قبل‭ ‬از‭ ‬هر‭ ‬اقدامی‭ ‬به‭ ‬روستا‭ ‬مراجعه،‭ ‬فرم‭ ‬ارجاع‭ ‬را‭ ‬دریافت‭ ‬و‭ ‬برای‭ ‬مداوا‭ ‬به‭ ‬مرکز‭ ‬دهستان‭ ‬مراجعه‭ ‬کنند.وی‭ ‬ادامه‭ ‬داد‮:‬‭ ‬اگر‭ ‬در‭ ‬مرکز‭ ‬دهستان‭ ‬هم‭ ‬پزشکی‭ ‬نباشد‭ ‬باز‭ ‬از‭ ‬آنجا‭ ‬دوباره‭ ‬فرم‭ ‬ارجاع‭ ‬را‭ ‬دریافت‭ ‬می‮ ‬کنند‭ ‬و‭ ‬راهی‭ ‬مرکز‭ ‬درمانی‭ ‬شهر‭ ‬می‮ ‬شوند‭ ‬که‭ ‬این‭ ‬پیچ‭ ‬و‭ ‬خم های‭ ‬اداری‭ ‬هر‭ ‬مریضی‭ ‬را‭ ‬از‭ ‬مراجعه‭ ‬به‭ ‬مراکز‭ ‬درمانی‭ ‬پشیمان‭ ‬می‮ ‬کند‮.‬

ریشه یابی واژه خانیک

واژه خانی به معنی چشمه است. این واژه در گویش های گوناگون ایرانی به صورت های: خان، کان، کهن،‌کن، کهنی، کانی، خونی و خانی… بازمانده است و بکار می رود. مصغر آن خانیچه و خانیجه است. با بررسی ژرف، پیرامون این واژه و پیشینه‌ی آن، به انگیزه ی نام گذاری بسیاری از دیه های ایران پی می بریم، چه همه به ارزش آب و درخت به سبب کمبودش- آگاهیم. آب و درخت از دیدگاه های گوناگون در ایران در خور بررسی است. در اینجا تنها واژه‌های خانی و خانسار را بر می گزینم وپیرامون آنها هر چه فشرده تر سخنی میداریم.

واژه خانی بمعنی چشمه و خانسار بمعنی چشمه سار، در متن های تورفانی مانوی بصورت «خانیگ Xânخg» و «خانسار Xânsâ» بکار رفته است. در یکی از بخشهای آثار مانوی ترفانی (زیر عنوان: پدر بزرگی و بهشت) این عبارت آمده است:

دارُگ،‌خانیگ اُد آبروُد پَد هُو واریندیسپ روز DârûXânخ ud âbrôd pad hô wârênd wخsp roz یعنی درخت، چشمه و گیاه به او (بوسیله او) به وجد آیند همه روز. و در عبارت دیگری از همین سرودهای ترفانی (زیر عنوان: اهریمن و دوزخ) واژه خانسار آمده است:

زَهرین خانسار ِازدمند اژ هو zahrên Xânsâr isdamênd az hô

یعنی زهر گین چشمه سار (چشمه سار زهرآگین) بیرون دمند از او (از آن بیرون می جهند) و نیز در منظومه درخت آسوریک (که آنهم از آثار منسوب به مانوی است) در یک بیت ضمن مناظره بُز با درخت خرما واژه خانیگ (که هم بصورت پارتی خانیگ و هم به گونه پهلوی جنوبی خانیک خوانده می شود) بکار رفته است و آن بیت اینست:

«گیاه تازه خورم از خانیک آب سرد».

و چنانکه گفتیم در متن های پهلوی ساسانی به صورت خانیک بکار رفته است از جمله: در بندهشن(7)(نکته‌یی که یادآوری آن بایسته است اینست که «گ»های انجامین پارتی در پهلوی ساسانی تبدیل به «ک» می شوند و در فارسی پس از اسلام می افتند و این تحول را در همین واژه می‌بینیم: خانیگ xânîg پارتی ـ خانیک xânîk پهلوی = خانی xânî فارسی امروزی).

واژه خان و خانی در نام دیه ها و جاها:

در فرهنگ دیه ها و روستاهای ایران و نیز در مجموعه آمار عمومی (نشریه آمار ـ در آبانماه 1335) ده‌ها دیه و روستا بنام خان آباد و خانی آباد و چندین روستا به صورت خانیک به چشم می خورد که بی گمان در نام های «خان آباد» نیز همه با کسر نون تلفظ می‌شوند که آنها را نیز می توان «خانی آباد» ضبط کرد که جزء اول همه آنها (خان آباد ـ خانی آباد) همین واژه خانی به معنی چشمه است و من گمان می کنم جزء دوم این نام‌ها یعنی «آباد» باید در اصل «آبه» یا «آوه» بوده باشند زیرا «آبه» و «آوه» به معنی جا و گنبد است که نمونه آنرا در «گرمابه یا گرماوه»(13) «سرداب یا سردابه» در «مهراب یا مهرابه» «خوراب یا خورابه ـ خرابات» و نیز به صورت مستقل و قدیمی مانند «آوج» می‌بینیم(14) که در اینصورت خان آبه یا خانی آبه به معنی چشمه سرا یا سراچشمه است. با بررسی موقعیت جغرافیایی دیه های یادشده (در فرهنگ روستاها و آمار عمومی) می‌بینیم که زندگی و کشاورزی این روستاها از آب چشمه است (و اگر صورت خان آباد را نیز بپذیریم همین معنی آباد شده از چشمه را می دهد) و نیز روستاهایی که بنام خانیک نامگذاری شده اند همین معنی چشمه را دارند (یعنی به همان صورت یاد شده در متن های پهلوی) برای نمونه شرح یکی از این دیه ها را می‌نویسم:

«خانیک دهی است ازبخش صومای شهر رضائیه در شمال هشتیان در دامنه کوهی واقع است، هوایش سرد و سالم است، زبان مردم آن یکنوع کردی است و مذاهب تسنن دارند آب آنجا از چشمه تأمین می شود». در شرح دیگر روستاهای به همین نام، همین موقعیت را می‌بینیم. در تهران چند محله را بنام «آب» و «چشمه» می‌خوانند مانند «سرچشمه ـ آب فرمانفرما ـ آب شاه ـ آب سردار . . .» و نیز محله معروف «خانی آباد» که خیابانی نیز در آن محله به همین نام است باید در اصل «خانی آبه» بوده باشد به معنی: چشمه سرا یا سراچشمه.

در اینکه خانی به معنی چشمه است (با توجه به آنچه گفته شد و در زیر خواهد آمد) هیچ شک نیست. در برهان قاطع آمده است «خانی، بر وزن فانی، . . . حوض و چشمه آب را نیز گفته اند». «خانیچه، بر وزن بایچه، حوض کوچک، چشمه کوچک را گویند». راوندی در راحه الصدور می‌نویسد: «صدقه جاریه آنست که پادشاهان مدرسه‌ها سازند و وقف ها کنند و مساجد و خانی‌ها و چشمه سارها و کهریزها آورند . . . »

در ادبیات و شعر فارسی این واژه به کرات بکار رفته است که نمونه یی از آنها را در اینجا می آوریم:

قطران تبریزی در یکی از چکامه‌های خود گوید:

از آن روی ناری و زلف دخانی

دوخانی پدید آید اندر دو چشم

که شاعر در اینجا به آسانی می توانست بگوید: «دو چشه پدید آید اندر دو چشم. ولی جناس «دوخانی» را با «دخانی» به معنی «دودی و دودی رنگ» ترجیح داده است.

خاقانی شروانی در چکامه معروفش:

خوانمش خاقانی اما از میان افتاده قا

گوید این خاقانی دریا مثابت خودمنم

که اگر «قا» را از میان «خاقانی» بیندازیم خانی بجا میماند بمعنی چشمه.

نظامی گنجه یی در داستان شیرین و خسرو میگوید:

بظلمت رفته آب زندگانی

ز شرم آب آن رخشنده خانی

و در پاسخ دادن شیرین به خسرو میگوید:

چو دریا راز پنهانت ندانم

هر آنچم در دل آید بر زبانست

تو آن رودی که پایانت ندانم

من آن خانیچه ام کابم عیانست

و نظامی در هفت پیکر میگوید:

چشمه آب زندگانی بود

آب کوثر نه آب خانی بود

آخرش آب زندگانی داد

اولش گر چه آب خانی داد

بود از آن خانی آب آن بنگاه

تا برد سوی خانه پنهانی

خانیی آب بود دور از راه

کوزه پر کرد از آب آن خانی

اوحدی مراغه یی نیز چند جا واژه خانی را به معنی چشمه در اشعارش بکار برده است از آن جمله:

عاشقان را سینه آتشخانه باید دیده خانی

نام خود عشق نهادی چیست این افسردگی ها

صد خانه ی چون دوزخ صد دیده ی چون خانی

یک روز نمی‌آیی تا در غم خود بینی

اشک چون خون و چشم چون خانی

حاصل ما ز زلف و عارض اوست

و خواجوی کرمانی گوید:

تو خان و مرا دیده از گریه خانی

تو ماه و مرا پیکر از دیده ماهی

(برگرفته از مقاله خوانسار - خانی، نوشته علی قلی محمودی بختیاری، مجله هنر و مردم، شماره 94، مرداد 1349). صفحات 46 تا48

آداب مسجد

آداب مسجد

1 - رفتن به مسجد با حالت وقار و آرامش .
2 - در وقت بیرون رفتن از خانه به قصد مسجد بگوید: بسم اللّه الذى خلقنى فهو یهدین والذى هو یطعمنى و یسقین و اذا مرضت فهو یشفین والذى یمیتنى ثم یحیین والذى اءطمع اءن یغفرلى خطیئتى یوم الدین رب هب لى حکما و اءلحقنى بالصالحین واجعل لى لسان صدق فى الاخرین واجعلنى من ورثة جنة النعیم واغفر لاءبى به نام خدایى که مرا آفرید، پس ‍ مرا راهنمایى کرد و به من خوراک داد و به من آب نوشاند و چون بیمار شدم ، شفایم بخشید؛ آن که مرا بمیراند و سپس زنده ام کند و آن که طمع دارم تا گناهانم را در روز جزا بیامرزد. پروردگارا! مقامى به من ببخش و مرا به نیکان برسان و براى من زبان راستگویى در پسینیان مقرر کن ! مرا از وارثان بهشت پر از نعمت قرار بده و پدرم را بیامرز!.
3 - هنگام داخل شدن در مسجد ته کفش و چیزهایى که همراه دارد، مثل عصا و... را نگاه کند تا نجاستى به آن نباشد.
4 - هنگام داخل شدن در مسجد، اول پاى راست را بگذارد.
5 - هنگام داخل شدن در مسجد بگوید: بسم اللّه و بالله و من اللّه و الى اللّه و خیر الاءسماء کلها لله توکلت على اللّه و لا حول و لا قوة الا بالله اللهم صل على محمد و آل محمد وافتح لى اءبواب رحمتک و توبتک و اءغلق عنى اءبواب معصیتک واجعلنى من زوارک و عمار مساجدک و ممن یناجیک فى اللیل و النهار و من الذین هم فى صلواتهم خاشعون و ادحرعنى الشیطان الرجیم و جنود ابلیس اءجمعین به نام خدا، به ذات خدا، از خدا و به سوى خدا و بهترین نام ها همه از آن خداست . توکل مى کنم بر خدا جنبش و نیرویى نیست ، مگر به وسیله خدا. خدایا! بر محمد و آل محمد رحمت بفرست و درهاى رحمت و توبه ات را بر من بگشا و درهاى گناه را بر من ببند و مرا از زائرانت و آبادکنندگان مسجدهایت و از کسانى که تو را در شب و روز راز مى گویند و از کسانى که در نمازشان خاشع اند، قرار بده و از من شیطان رجیم و لشکر ابلیس را جمیعا بران !.
6 - قبل از نشستن در مسجد، نماز تحیت (که حداقل دو رکعت است ) بخواند؛ به قصد تحیت و احترام مسجد. البته اگر نماز واجب یا مستحب دیگرى هم خوانده شود کافى است ؛ حتى اگر چند دفعه هم داخل مسجد شود، مستحب است که در هر دفعه نماز تحیت بخواند، اگر چه فاصله دفعات با یکدیگر خیلى کم باشد.
7 - مستحب است کسى که به مسجد مى رود لباس پاکیزه و قیمتى بپوشد و خود را خوش بو نماید.
8 - موقع بیرون آمدن از مسجد، اول پاى چپ را بیرون بگذارد.
9 - بهتر است نمازگزار از همه زودتر وارد مسجد شود و دیرتر از همه خارج شود.
10 - تمیز کردن مسجد و روشن کردن چراغ آن .
11 - مستحب است که زن در خانه اش نماز بخواند و فضیلتش بیشتر از نماز در مسجد است ، مگر این که خود را کاملا از نامحرم حفظ کند که در این صورت بهتر است در مسجد نماز بخواند.
12 - ساختن مسجد و تعمیر مسجدى که رو به خرابى باشد، مستحب است .
13 - مستحب است که مسجد را بى سقف بسازند یا لااقل قسمتى از آن را بى سقف بسازند.
14 - مستحب است که وضوخانه و مستراح در بیرون مسجد باشد.
15 - ساختن مناره براى اذان گفتن مستحب است . (البته در کنار دیوار مسجد و متصل به آن ، نه در وسط مسجد).
16 - مستحب است که مناره بلندتر از دیوار مسجد (پشت بام مسجد) ساخته نشود، بلکه مساوى با آن باشد.
17 - زیاد به مسجد رفتن و رفتن به مسجدى که نمازگزار ندارد، مستحب است .
18 - غذا نخوردن ، مشورت نکردن ، همسایه نشدن ، زن نگرفتن و زن ندادن به کسى که در مسجد حاضر نمى شود از مستحبات مى باشد.

مکروهات مربوط به مسجد :
1 - عبور از مسجد به عنوان محل عبور، بدون آن که در آنجا نماز بخواند.
2 - انداختن آب بینى و دهان در مسجد.
3 - بالا بردن مناره ها بالاتر از پشت بام مسجد.
4 - خوابیدن در مسجد، مگر در حال ناچارى .
5 - فریاد زدن در مسجد و صدا را بلند کردن ، مگر براى اذان .
6 - خرید و فروش در مسجد.
7 - خواندن شعرى که نصیحت و مانند آن نباشد و سخن گفتن از امور دنیا در مسجد.
8 - طلب کردن گمشده اى در مسجد.
9 - رفتن به مسجد براى کسى که پیاز، سیر و مانند اینها را خورده است و بوى دهانش مردم را اذیت مى کند.
10 - راه دادن بچه (بچه غیر ممیز و بچه اى که اطمینان به طهارت او نیست ) و راه دادن دیوانه هم به مسجد مکروه است .
11 - نقاشى چیزهایى که روح ندارد، مثل گل و بوته در مسجد.
12 - کراهت دارد موقعى که امام جماعت مشغول به نماز واجب است و یا نماز جماعت در حال اقامه یا در شرف اقامه است ، نماز تحیت خوانده شود.
13 - بلند ساختن دیوار مساجد، بلندتر از معمول و عرف ، مکروه است .
14 - کشتن شپش در مسجد مکروه است و اگر آن را بکشد، باید با ریختن خاک آن را دفن کند.
15 - ساختن تیر و تراشیدن آن در مسجد مکروه است .
16 - اگر همسایه مسجد عذرى نداشته باشد، مکروه است در غیر مسجد نماز بخواند.
17 - قضاوت کردن در مسجد کراهت دارد. زیرا ممکن است قاضى خطا کند؛ در حالى که مسجد مکان شریفى است که سزاوار است در آن خطا واقع نشود. اما این که حضرت على (علیه السلام ) در مسجد کوفه محلى براى قضاوت داشتند به خاطر آن است که ایشان معصوم بودند و خطایى از او سر نمى زد. البته شاید هم بتوان گفت که قضاوتى مکروه است که با کشمکش ، سر و صدا، فحش و ناسزا همراه باشد یا قضاوتى مکروه است که دائمى باشد و یا قضاوتى که قاضى فقط به جهت آن به مسجد بیاید.
18 - تعطیل کردن مساجد مکروه است .

آداب معنوی 2000 عمل مستحب و مکروه- روح الله ولى ابرقوئى

ضبط برنامه رادیویی کشمو در خانیک-مهرماه1389

برنامه ی کشمو را این هفته از روستای

خانیک بشنوید.

مردم روستا دیروز-17مهر1389- مهمان عزیزانی از صدای خراسان جنوبی بودند

که برای ضبط برنامه به روستا آمده بودند. قرار است این

برنامه این هفته از ساعت 19.15

تا 19.30 دقیقه از شبکه استانی رادیو پخش شود.

 

جهت دریافت این برنامه اینجا کلیک کنید

ابتکار و خلاقیت

خاطره ای از کتاب و کتابخوانی در خانیک

با توجه به این که شغل اصلی مردم خانیک در گذشته دام داری آن هم گله داری بوده است و در دامداری سنتی این منطقه گوسفندان در خارج از ده و در صحرا نگهداری می شدند. به گونه ای که هر چند نفری با هم یک گروه شده و گله ای تشکیل می دادند و در قلمرو معینی به چرای دام های خود می پرداختند. و در زمستان ها از محلی به نام لون برای نگهداری دام ها در شب ها استفاده می کردند. و چند نفر چوپان هم در دخمه ای کوچک در کنار آن به نام مَرَدخآنه شب ها طولانی زمستان را سپری می کردند. و بخشی از وقت خود را با گفتن افسانه شعر خوانی و کتابخوانی می گذراندند. البته این داستان به حداقل ۵۰ سال قبل بر می گردد. که تعداد افراد با سواد در روستا اندک بود. محمد صفر ابراهیمی از این روز ها خاطره ای را در تاریخ ۸/۵/۸۹ در مجلسی نقل می کرد که برایم از چند جهت جالب می آمد. یکی این که در خصوص مرحوم پدرم بود و دیگر علاقه زیاد مردم بیسواد و کم سواد آن دوره به کتاب و کتابخوانی و مهمتر از همه خلاقیت و ابتکار این جوان روستایی ظاهراً کم سواد. لازم به ذکر است که پدرم تا ششم ابتدایی قدیم را با موفقیت پشت سر گذاشته بود و حتی در برای استخدام در ژاندارمری آن زمان هم پذیرفته شده بود ولی با مخالفت پدر بزرگم ترک تحصیل کرده و از کار دولتی هم انصراف داد چرا که مرحوم پدر بزرگم گفته بود پول دولت حرام است. ولذا برمی گردد به کار دامداری.

آقای ابراهیمی می گوید شبی که قرار بود محمد برای گمار بعدی بیاید باید چراغ و نفت با خودش می آورد. در گذشته قبل از آمدن نفت سفید به منطقه از پیه حیوانات برای روشنایی استفاده می کردند و پیه سوز چراغ روشنایی بخش محل بود که با آمدن نفت سفید پیه سوز ها جای خود را به چراغ موشی داد که از یک محفظه نفت و یک فتیله ی پنبه ای تشکیل می شد.خلاصه وقتی محمد آمد متوجه شد که چراغ یادش رفته و فقط چلک نفتی را آورده ، ما هم که منتظر بودیم تا وی برای ما کتاب بخواند با شنیدن موضوع ناراحت شدیم . که این مشکل هم توسط وی برطرف شد محمد گفت یک تکه نخ پیدا کنید . سپس با نخ ها یک فتیله درست کرد. آنگاه یک شلغم برداشت وسط آن را سوراخ کرده و فتیله ای را که درست کرده بود از آن رد کرد و ظرف نفت را آورد و شلغم را روی در چلک نفتی گذاشت و یک طرف فتیله داخل نفت بود و قسمتی هم که برای شعله بیرون بود و بدین ترتیب مشکل نبودن چراغ حل شد و هم خوشحال شدند و محمد شروع به خواندن کتاب «نسیم شمال» کرد و ما هم تا پاسی ازشب به او گوش می دادیم.

راوی : محمدصفر ابراهیمی

بسیج عمومی برای پاک سازی محیط خانیک

امروز یکشنبه 13/4/89 مردم روستای خانیک در یک بسیج عمومی به جمع آوری زباله ها و پاک سازی محیط روستا اقدام کردند.

در پی جلسه شورای بهداشت که هفته قبل با حضور پزشک و کارکنان مرکز بهداشتی درمانی برون ، اعضای شورای اسلامی ، دهیار و رابطین بهداشتی در محل خانه بهداشت برگزار گردید.پس از اطلاع رسانی صبح امروز جمع کثیری از اهالی به ویژه بانوان پس از تجمع در خانه بهداشت و دریافت دست کش و کیسه زباله به پاک سازی محیط روستا پرداختند. و پس از جمع آوری کاغذها و کیسه های نایلونی و ... در پایان در مسجد روستا حضور یافتند.
در این جلسه رئیس شورای روستای خانیک ضمن قدردانی از مسئولین بهداشت محیط شهرستان وخانم دکتر نوایی پزشک دهستان و اهالی محترم خانیک که به دعوت شورای بهداشت پاسخ مثبت دادند ، طی سخنانی به لزوم رعایت بهداشت و اهتمام اهالی به زیبا سازی و رعایت بهداشت محیط تاکید نموده، از دامداران خواست مسائل بهداشتی را رعایت و از نگهداری کود های حیوانی در داخل روستا خودداری کنند
از دیگر مسائلی که مورد تاکید قرار گرفت تسریع در اجرای طرح هادی روستا است که با گذشت چندین ماه از حفر کانال جهت جدول کشی هنوز بسیاری از اهالی در رفت و آمد به منازل خود دچار مشکل هستند و چهره روستا را نیز نامطلوب نموده است.
امید است با اجرای سریع تر طرح هادی و آسفالت معابر،شاهد محیط زیستی بهتر و بهداشتی تر باشیم

بسیج عمومی برای نظافت محیط روستا

13 تیرماه 1389

مروز یکشنبه 13/4/89 مردم روستای خانیک در یک بسیج عمومی  به جمع آوری زباله ها و پاک سازی محیط روستا اقدام کردند.

در پی جلسه شورای بهداشت که هفته قبل با حضور پزشک و کارکنان مرکز بهداشتی درمانی برون ، اعضای شورای اسلامی ، دهیار و رابطین بهداشتی در محل خانه بهداشت  برگزار گردید.پس از اطلاع رسانی صبح امروز جمع کثیری از اهالی به ویژه بانوان پس از تجمع در خانه بهداشت و دریافت دست کش و کیسه زباله به پاک سازی محیط روستا پرداختند. و پس از جمع آوری کاغذها و کیسه های نایلونی و ... در پایان در مسجد روستا حضور یافتند.
در این جلسه رئیس شورای روستای خانیک  ضمن قدردانی از مسئولین بهداشت محیط شهرستان وخانم دکتر نوایی پزشک  دهستان و اهالی محترم خانیک که به دعوت شورای بهداشت  پاسخ مثبت دادند ، طی سخنانی به لزوم رعایت بهداشت و اهتمام اهالی به زیبا سازی و رعایت بهداشت محیط تاکید نموده، از دامداران خواست مسائل بهداشتی را رعایت و از نگهداری کود های حیوانی در داخل روستا خودداری کنند
از دیگر مسائلی که مورد تاکید قرار گرفت تسریع در اجرای طرح هادی روستا است که با گذشت چندین ماه از حفر کانال جهت جدول کشی هنوز بسیاری از اهالی در رفت و آمد به منازل خود دچار مشکل هستند و چهره روستا را نیز نامطلوب نموده است.
امید است با اجرای سریع تر طرح هادی و آسفالت معابر،شاهد محیط زیستی بهتر و بهداشتی تر باشیم